Trong môi trường kinh doanh đầy biến động và phức tạp tại Việt Nam, việc nắm rõ quyền và nghĩa vụ pháp lý là yếu tố then chốt cho sự tồn tại và phát triển của mỗi doanh nghiệp và cá nhân. Đặc biệt, trong lĩnh vực tài chính – thuế, nơi mà các quy định thường xuyên được cập nhật và điều chỉnh, việc hiểu rõ các quyền của mình với tư cách là chủ thể nộp thuế trở nên vô cùng quan trọng. Một người nộp thuế chủ động tìm hiểu và thực thi quyền của mình không chỉ đảm bảo tuân thủ pháp luật mà còn có thể bảo vệ lợi ích hợp pháp, tránh được những rủi ro không đáng có.

Chủ thể nộp thuế có những quyền gì theo pháp luật Việt Nam? Câu hỏi này không chỉ dành cho các doanh nghiệp lớn hay những tập đoàn đa quốc gia, mà còn là mối quan tâm của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh, và ngay cả những cá nhân có thu nhập chịu thuế. Pháp luật Việt Nam, đặc biệt là Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 và các văn bản hướng dẫn chi tiết như Nghị định 126/2020/NĐ-CP, Thông tư 80/2021/TT-BTC, đã quy định rất rõ ràng về các quyền này. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thời gian và chuyên môn để nghiên cứu sâu từng điều khoản. Việc thiếu thông tin hoặc hiểu sai lệch về quyền lợi có thể dẫn đến việc bỏ lỡ cơ hội được hưởng ưu đãi thuế, hoặc tệ hơn là bị thiệt hại do không biết cách bảo vệ mình trước những quyết định hành chính chưa phù hợp của cơ quan thuế.

Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện và chi tiết về những quyền của chủ thể nộp thuế theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành. Chúng ta sẽ đi sâu vào từng nhóm quyền cụ thể, từ quyền được hỗ trợ thông tin, quyền được bảo mật, đến quyền khiếu nại, khởi kiện, và quyền được bồi thường thiệt hại. Đồng thời, bài viết cũng sẽ phân tích tầm quan trọng của việc thực thi các quyền này trong thực tiễn và nhấn mạnh vai trò không thể thiếu của các dịch vụ kế toán thuế chuyên nghiệp trong việc hỗ trợ doanh nghiệp và cá nhân bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình một cách hiệu quả nhất.

Quyền Được Hỗ Trợ, Hướng Dẫn Và Tiếp Cận Thông Tin

Một trong những nền tảng của quản lý thuế hiện đại là sự minh bạch và khả năng tiếp cận thông tin. Người nộp thuế không thể thực hiện đúng nghĩa vụ nếu không được cung cấp đầy đủ thông tin và sự hỗ trợ cần thiết. Do đó, pháp luật Việt Nam đã quy định rõ ràng về nhóm quyền này:

• Được hỗ trợ, hướng dẫn thực hiện nghĩa vụ thuế: Đây là quyền cơ bản nhất, đảm bảo người nộp thuế không phải tự mày mò trong “mê cung” các quy định phức tạp. Cơ quan quản lý thuế (Tổng cục Thuế, Cục Thuế, Chi cục Thuế) có trách nhiệm cung cấp các thông tin, tài liệu, văn bản pháp luật về thuế, giải đáp các vướng mắc, hướng dẫn cụ thể về quy trình, thủ tục, chính sách thuế. Sự hỗ trợ này có thể dưới nhiều hình thức: qua điện thoại, email, trực tiếp tại cơ quan thuế, qua website, hoặc các hội nghị, buổi tập huấn. Mục đích là để người nộp thuế có đủ kiến thức để kê khai, nộp thuế và thực hiện các thủ tục khác một cách đúng đắn.

• Được cung cấp thông tin, tài liệu để thực hiện nghĩa vụ thuế: Người nộp thuế có quyền yêu cầu cơ quan thuế cung cấp các văn bản quy phạm pháp luật, các công văn hướng dẫn, biểu mẫu kê khai, và các tài liệu khác có liên quan trực tiếp đến nghĩa vụ thuế của mình. Điều này giúp họ có căn cứ pháp lý rõ ràng khi thực hiện các hoạt động liên quan đến thuế.

• Yêu cầu cơ quan quản lý thuế giải thích về việc tính thuế, ấn định thuế, quyết định hành chính thuế: Trong quá trình thực hiện nghĩa vụ thuế, có thể phát sinh những trường hợp người nộp thuế không hiểu rõ cách cơ quan thuế tính toán số thuế phải nộp, hoặc không đồng ý với một quyết định ấn định thuế. Khi đó, người nộp thuế có quyền yêu cầu cơ quan thuế giải thích rõ ràng, minh bạch về căn cứ pháp lý và phương pháp tính toán.

• Được biết thời hạn giải quyết hoàn thuế, miễn thuế, giảm thuế: Đối với các trường hợp được hoàn thuế, miễn thuế, giảm thuế, người nộp thuế có quyền được thông báo về thời hạn giải quyết hồ sơ, số tiền thuế không được hoàn (nếu có) và căn cứ pháp lý cụ thể cho việc này. Điều này giúp người nộp thuế chủ động trong việc theo dõi và thúc đẩy quá trình giải quyết hồ sơ của mình.

• Được tra cứu, xem, in toàn bộ chứng từ điện tử: Trong kỷ nguyên số, việc giao dịch thuế điện tử ngày càng phổ biến. Người nộp thuế có quyền tra cứu, xem và in toàn bộ các chứng từ điện tử (tờ khai, thông báo, quyết định...) mà mình đã gửi đến hoặc nhận được từ Cổng thông tin điện tử của cơ quan quản lý thuế.

  • Quyền này đảm bảo tính minh bạch và khả năng kiểm soát hồ sơ của người nộp thuế. Ví dụ, nếu bạn cần kiểm tra lại một tờ khai thuế giá trị gia tăng (GTGT) đã nộp cách đây vài quý, bạn hoàn toàn có thể truy cập hệ thống và xem lại, hoặc in ra để đối chiếu. Điều này đặc biệt hữu ích khi doanh nghiệp cần rà soát lại dữ liệu để kê khai thuế chính xác hoặc chuẩn bị cho các đợt thanh tra, kiểm tra.

• Được sử dụng chứng từ điện tử: Các chứng từ điện tử (ví dụ: hóa đơn điện tử, giấy nộp tiền điện tử, thông báo chấp nhận hồ sơ thuế điện tử) có giá trị pháp lý như chứng từ giấy trong các giao dịch với cơ quan quản lý thuế và các cơ quan, tổ chức có liên quan. Điều này giúp giảm thiểu việc sử dụng giấy tờ, đơn giản hóa thủ tục hành chính.

Quyền Được Bảo Vệ, Đối Xử Công Bằng Và Minh Bạch

Bên cạnh quyền được tiếp cận thông tin, người nộp thuế còn được pháp luật bảo vệ quyền riêng tư, quyền được đối xử công bằng và minh bạch trong mọi hoạt động liên quan đến quản lý thuế.

• Được giữ bí mật thông tin: Đây là một quyền tối quan trọng, bảo vệ thông tin cá nhân và thông tin kinh doanh nhạy cảm của người nộp thuế. Cơ quan quản lý thuế, công chức thuế và các tổ chức, cá nhân có liên quan đến công tác quản lý thuế có trách nhiệm giữ bí mật thông tin của người nộp thuế. Trừ các trường hợp thông tin phải cung cấp cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật (ví dụ: phục vụ điều tra tội phạm), hoặc thông tin công khai về thuế theo quy định của pháp luật (ví dụ: công khai tên doanh nghiệp nợ thuế lớn), mọi dữ liệu về doanh thu, lợi nhuận, tài sản của người nộp thuế đều được bảo mật tuyệt đối.

• Được nhận văn bản liên quan đến nghĩa vụ thuế: Khi cơ quan quản lý thuế tiến hành các hoạt động thanh tra, kiểm tra hoặc ban hành các quyết định liên quan đến nghĩa vụ thuế, người nộp thuế có quyền được nhận các văn bản đó. Điều này bao gồm quyết định kiểm tra, biên bản kiểm tra, kết luận thanh tra, quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế, thông báo thuế, và các văn bản khác có ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và nghĩa vụ của người nộp thuế. Việc nhận được đầy đủ văn bản là cơ sở để người nộp thuế thực hiện quyền khiếu nại hoặc khởi kiện nếu cần.

• Yêu cầu giải thích nội dung quyết định xử lý về thuế: Trong trường hợp không rõ ràng về nội dung trong các quyết định xử lý thuế (ví dụ: quyết định truy thu thuế, xử phạt), người nộp thuế có quyền yêu cầu cơ quan thuế giải thích cặn kẽ về căn cứ pháp lý, cách tính toán, và các quy định liên quan. Quyền này giúp người nộp thuế hiểu rõ bản chất vấn đề và có cơ sở để thực hiện các bước tiếp theo (chấp hành hoặc khiếu nại).

• Được bảo lưu ý kiến trong biên bản kiểm tra/thanh tra thuế: Khi cơ quan thuế tiến hành kiểm tra hoặc thanh tra, kết quả sẽ được ghi nhận trong biên bản. Nếu người nộp thuế không đồng ý với một phần hoặc toàn bộ nội dung trong biên bản, họ có quyền bảo lưu ý kiến của mình. Ý kiến bảo lưu này phải được ghi nhận rõ ràng trong biên bản. Đây là một quyền rất quan trọng, làm cơ sở để người nộp thuế thực hiện khiếu nại hoặc khởi kiện sau này.

• Không bị xử phạt và không tính tiền chậm nộp trong một số trường hợp: Đây là một quyền nhằm bảo vệ người nộp thuế khỏi những rủi ro do sự thay đổi chính sách hoặc do hướng dẫn chưa rõ ràng từ phía cơ quan nhà nước. Cụ thể, người nộp thuế không bị xử phạt vi phạm hành chính về thuế, không bị tính tiền chậm nộp đối với trường hợp vi phạm do người nộp thuế thực hiện theo văn bản hướng dẫn và quyết định xử lý của cơ quan thuế hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác liên quan đến nội dung xác định nghĩa vụ thuế của người nộp thuế. Điều này khuyến khích người nộp thuế tuân thủ theo hướng dẫn chính thức mà không lo bị "phạt ngược" nếu sau này hướng dẫn đó thay đổi.

• Được bồi thường thiệt hại: Trường hợp người nộp thuế bị thiệt hại do lỗi của cơ quan quản lý thuế hoặc công chức quản lý thuế gây ra trong quá trình thực hiện công vụ (ví dụ: tính sai thuế, thu sai thuế, làm mất hồ sơ gây ảnh hưởng đến quyền lợi), người nộp thuế có quyền được bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật về trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.

• Yêu cầu giám định: Đối với các trường hợp có tranh chấp về số lượng, chất lượng, chủng loại hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu mà có ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế, người nộp thuế có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền thực hiện giám định để làm căn cứ xác định nghĩa vụ thuế.

• Khiếu nại, khởi kiện: Đây là quyền được pháp luật bảo hộ ở mức cao nhất, cho phép người nộp thuế bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình khi cho rằng chúng bị xâm phạm bởi các quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan quản lý thuế hoặc công chức quản lý thuế. Người nộp thuế có thể thực hiện khiếu nại lên cơ quan thuế cấp trên, hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật Tố tụng hành chính.

Quyền Được Hưởng Ưu Đãi Và Dịch Vụ Thuế

Ngoài các quyền được bảo vệ và tiếp cận thông tin, người nộp thuế còn có quyền được hưởng các chính sách ưu đãi và sử dụng các dịch vụ hỗ trợ nhằm đơn giản hóa và tối ưu hóa việc thực hiện nghĩa vụ thuế.

• Hưởng các ưu đãi về thuế, hoàn thuế: Pháp luật thuế Việt Nam có rất nhiều chính sách ưu đãi (miễn thuế, giảm thuế, hoàn thuế) nhằm khuyến khích đầu tư, thúc đẩy phát triển các ngành nghề, lĩnh vực ưu tiên. Người nộp thuế có quyền được hưởng tất cả các ưu đãi này nếu đáp ứng đủ điều kiện theo quy định. Ví dụ, các doanh nghiệp mới thành lập có thể được miễn lệ phí môn bài trong năm đầu, hoặc các dự án đầu tư vào khu công nghệ cao có thể được hưởng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) ưu đãi. Việc chủ động tìm hiểu và yêu cầu được hưởng các ưu đãi này là quyền lợi chính đáng của mỗi người nộp thuế.

• Ký hợp đồng với tổ chức kinh doanh dịch vụ làm thủ tục về thuế (Đại lý thuế): Để đơn giản hóa và đảm bảo tính chính xác trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế, người nộp thuế có quyền ký hợp đồng với các tổ chức đại lý thuế. Các đại lý thuế này sẽ thay mặt người nộp thuế thực hiện các thủ tục như kê khai thuế (thuế GTGT, thuế TNDN, thuế TNCN...), nộp tiền thuế, quyết toán thuế, hoàn thuế, và thậm chí là giải trình với cơ quan thuế khi có thanh tra, kiểm tra.

  • Sử dụng dịch vụ của đại lý thuế như CÔNG TY LUẬT ACC giúp người nộp thuế, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) hoặc các cá nhân kinh doanh, tiết kiệm thời gian, công sức và giảm thiểu rủi ro sai sót. Các đại lý thuế chuyên nghiệp luôn cập nhật các quy định mới nhất, giúp doanh nghiệp an tâm tập trung vào hoạt động kinh doanh cốt lõi.

Tầm Quan Trọng Của Việc Thực Thi Các Quyền Của Người Nộp Thuế

Việc hiểu biết các quyền là bước đầu, nhưng việc thực thi các quyền đó trong thực tế mới là điều cốt yếu.

• Bảo vệ lợi ích tài chính: Việc áp dụng đúng các chính sách ưu đãi thuế, hoàn thuế giúp doanh nghiệp và cá nhân tiết kiệm được một khoản chi phí đáng kể, tối ưu hóa lợi nhuận. Nếu không nắm rõ quyền, bạn có thể bỏ lỡ những cơ hội này.

• Tránh rủi ro pháp lý: Việc biết quyền được giải thích, bảo lưu ý kiến, hoặc khiếu nại giúp người nộp thuế tránh được những quyết định thiếu khách quan hoặc sai sót từ cơ quan thuế, từ đó giảm thiểu nguy cơ bị truy thu thuế, phạt hành chính không đúng.

• Minh bạch hóa mối quan hệ với cơ quan thuế: Khi người nộp thuế chủ động thực hiện quyền của mình, mối quan hệ giữa người nộp thuế và cơ quan thuế trở nên minh bạch và bình đẳng hơn, thúc đẩy sự tôn trọng lẫn nhau.

• Nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật: Việc được hỗ trợ, giải thích rõ ràng giúp người nộp thuế hiểu đúng và thực hiện đúng nghĩa vụ, góp phần nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật thuế trong cộng đồng.

Vai Trò Của Dịch Vụ Kế Toán Thuế Chuyên Nghiệp Trong Bảo Vệ Quyền Người Nộp Thuế

Với sự phức tạp của hệ thống pháp luật thuế và sự thay đổi liên tục của các quy định, việc tự mình thực hiện và bảo vệ các quyền của người nộp thuế có thể là một thách thức lớn. Đây chính là lúc dịch vụ kế toán thuế chuyên nghiệp thể hiện vai trò không thể thiếu của mình:

• Tư vấn chuyên sâu về quyền và nghĩa vụ: Các đơn vị như CÔNG TY LUẬT ACC sở hữu đội ngũ chuyên gia am hiểu sâu sắc về Luật Quản lý thuế và các văn bản hướng dẫn. Họ có thể tư vấn chi tiết từng quyền của người nộp thuế, phân tích các trường hợp cụ thể để đảm bảo khách hàng hiểu rõ và thực thi quyền lợi của mình một cách tối ưu.

• Đại diện thực hiện các thủ tục thuế: Thay vì tự mình kê khai, nộp thuế, hoặc chuẩn bị hồ sơ hoàn thuế phức tạp, người nộp thuế có thể ủy quyền cho các đại lý thuế. Điều này giúp tiết kiệm thời gian, công sức và đảm bảo hồ sơ được lập chính xác, đúng quy định, tránh sai sót có thể dẫn đến việc mất quyền lợi hoặc bị phạt.

• Hỗ trợ giải quyết tranh chấp, khiếu nại: Khi phát sinh các vấn đề với cơ quan thuế, hoặc khi người nộp thuế cần khiếu nại một quyết định hành chính, các chuyên gia kế toán thuế có thể đại diện hoặc hỗ trợ người nộp thuế xây dựng hồ sơ, lập luận, và làm việc với cơ quan chức năng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.

• Cập nhật chính sách thuế mới nhất: Pháp luật thuế thường xuyên có sự thay đổi. Các dịch vụ kế toán thuế chuyên nghiệp luôn cập nhật các thông tư, nghị định mới nhất, đảm bảo người nộp thuế luôn tuân thủ đúng quy định và không bỏ lỡ bất kỳ chính sách ưu đãi nào.

• Giảm thiểu rủi ro pháp lý: Bằng cách đảm bảo mọi quy trình thuế được thực hiện đúng luật, dịch vụ kế toán thuế giúp người nộp thuế tránh được các vi phạm không đáng có, từ đó giảm thiểu nguy cơ bị truy thu, phạt, và các rắc rối pháp lý khác. Điều này đặc biệt quan trọng cho các doanh nghiệp mới thành lập đang trong giai đoạn đầu hoạt động.

CÔNG TY LUẬT ACC là một trong những đơn vị hàng đầu tại Việt Nam cung cấp các giải pháp pháp lý và dịch vụ doanh nghiệp toàn diện, bao gồm cả dịch vụ kế toán thuế chuyên nghiệp (https://congtyaccvietnam.com/ke-toan-thue/). Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, chúng tôi cam kết hỗ trợ bạn tối đa trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bạn.

Bạn có thể tham khảo bảng giá dịch vụ kế toán thuế của chúng tôi (https://congtyaccvietnam.com/bang-gia-dich-vu-ke-toan-thue/) để biết thêm chi tiết về các gói dịch vụ và cam kết về chi phí hợp lý.

Ngoài ra, nếu bạn đang có kế hoạch thành lập công ty tại Nha Trang hoặc các tỉnh thành khác, ACC cũng cung cấp dịch vụ thành lập doanh nghiệp chuyên nghiệp (https://congtyaccvietnam.com/thanh-lap-cong-ty/), giúp bạn hoàn tất các thủ tục ban đầu một cách nhanh chóng và đúng luật. Tham khảo bảng giá dịch vụ thành lập doanh nghiệp tại đây: https://congtyaccvietnam.com/bang-gia-dich-vu-thanh-lap-doanh-nghiep/.

Thông tin liên hệ CÔNG TY LUẬT ACC:

• Văn phòng Quận Tân Bình: 270-272 Cộng Hòa, P.102 Lầu 1 Tòa Nhà NK, Phường 13, Quận Tân Bình, TP.HCM

• Văn phòng Huyện Củ Chi: 233 Nguyễn Thị Lắng, Ấp Phú Lợi, Xã Tân Phú Trung, Huyện Củ Chi, TP.HCM

• Giờ làm việc: 8:00 – 17:00 (8:00AM – 5:00 PM)

• Tổng đài tư vấn miễn phí: (028) 3811 0987 (20 line)

• Hotline: 093 883 0 883

• Email liên hệ: lshuynhcongdung@gmail.com

• Website: https://congtyaccvietnam.com/

Kết Luận

Việc nắm vững các quyền của chủ thể nộp thuế theo pháp luật Việt Nam là vô cùng quan trọng, giúp các doanh nghiệp và cá nhân chủ động hơn trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế và bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình. Để đảm bảo mọi quyền lợi được thực thi đầy đủ và tránh các rủi ro không đáng có, việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ các đơn vị cung cấp dịch vụ kế toán thuế chuyên nghiệp như CÔNG TY LUẬT ACC là một giải pháp hiệu quả. Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn để công tác thuế trở nên đơn giản và an tâm hơn.