Hộ kinh doanh cá thể (HKD) là một trong những loại hình kinh doanh phổ biến nhất tại Việt Nam, đóng góp đáng kể vào nền kinh tế. Mặc dù không phức tạp như doanh nghiệp, nhưng hộ kinh doanh vẫn có những quy định riêng về kế toán và thuế mà chủ hộ cần nắm rõ để đảm bảo hoạt động kinh doanh hợp pháp, minh bạch và hiệu quả. Việc hiểu và thực hiện đúng thủ tục kế toán hộ kinh doanh không chỉ giúp tuân thủ pháp luật mà còn là công cụ quản lý tài chính đắc lực, giúp chủ hộ đưa ra các quyết định kinh doanh sáng suốt.

Bài viết này, CÔNG TY LUẬT ACC sẽ cung cấp một hướng dẫn chi tiết về các thủ tục kế toán cho hộ kinh doanh, đặc biệt tập trung vào các quy định tại Thông tư 88/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính, giúp bạn có cái nhìn toàn diện và thực hiện đúng nghĩa vụ của mình.

Đối Tượng Áp Dụng Chế Độ Kế Toán Hộ Kinh Doanh

Trước khi đi sâu vào các thủ tục, điều quan trọng là phải xác định liệu hộ kinh doanh của bạn có thuộc diện phải thực hiện chế độ kế toán hay không. Theo Thông tư 88/2021/TT-BTC, các đối tượng bắt buộc áp dụng chế độ kế toán là:

1. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai theo quy định của pháp luật về thuế.

2. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không thuộc diện phải thực hiện chế độ kế toán nhưng có nhu cầu thực hiện chế độ kế toán theo Thông tư này thì được khuyến khích áp dụng.

Giải thích thêm:

• Hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai thường là các hộ có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở lên (trừ trường hợp được miễn thuế GTGT và TNCN) hoặc các hộ kinh doanh thuộc ngành nghề, lĩnh vực đặc thù phải kê khai.

• Hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán (thường là hộ có doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm hoặc được cơ quan thuế ấn định mức thuế) không bắt buộc phải thực hiện chế độ kế toán theo Thông tư 88/2021/TT-BTC. Tuy nhiên, việc ghi chép cơ bản vẫn rất cần thiết để quản lý và đối chiếu.

Các Chứng Từ Kế Toán Bắt Buộc Đối Với Hộ Kinh Doanh

Dù bạn có thuộc diện bắt buộc làm kế toán hay không, việc lập và lưu trữ chứng từ là nền tảng của mọi hoạt động tài chính. Đối với hộ kinh doanh thuộc diện kê khai, các chứng từ kế toán cần phải được lập đầy đủ, kịp thời, rõ ràng, chính xác và trung thực theo quy định của Luật Kế toán và Thông tư 88/2021/TT-BTC.

Các chứng từ kế toán chủ yếu mà hộ kinh doanh cần sử dụng bao gồm:

1. Phiếu thu (Mẫu số 01-TT): Dùng để ghi nhận các khoản tiền mặt thu vào quỹ của hộ kinh doanh.

2. Phiếu chi (Mẫu số 02-TT): Dùng để ghi nhận các khoản tiền mặt chi ra từ quỹ của hộ kinh doanh.

3. Phiếu nhập kho (Mẫu số 01-VT): Dùng để ghi nhận việc nhập vật tư, công cụ, sản phẩm, hàng hóa vào kho.

4. Phiếu xuất kho (Mẫu số 02-VT): Dùng để ghi nhận việc xuất vật tư, công cụ, sản phẩm, hàng hóa ra khỏi kho.

5. Bảng thanh toán tiền lương và các khoản thu nhập của người lao động (Mẫu số 01-LĐTL): Dùng để tổng hợp và chi tiết tiền lương, thưởng, phụ cấp và các khoản thu nhập khác của người lao động.

Nguyên tắc lập và lưu trữ chứng từ:

• Mỗi nghiệp vụ kinh tế phát sinh chỉ được lập một lần.

• Nội dung phải đầy đủ, kịp thời, chính xác theo mẫu.

• Không tẩy xóa, sửa chữa. Trường hợp viết sai phải hủy bằng cách gạch chéo và lập lại.

• Phải có chữ ký của người lập, người duyệt và các bên liên quan.

• Chứng từ kế toán phải được bảo quản, lưu trữ theo quy định của Luật Kế toán (tối thiểu 5 năm cho chứng từ sử dụng trực tiếp để ghi sổ, lập BCTC; 10 năm cho chứng từ liên quan đến tài sản cố định, BCTC; vĩnh viễn cho chứng từ có tính sử liệu).

Các Sổ Kế Toán Bắt Buộc Đối Với Hộ Kinh Doanh

Đối với hộ kinh doanh thuộc diện phải thực hiện chế độ kế toán, việc mở và ghi sổ kế toán là bắt buộc để theo dõi chi tiết các hoạt động kinh tế. Thông tư 88/2021/TT-BTC đã hướng dẫn cụ thể các mẫu sổ kế toán mà hộ kinh doanh có thể áp dụng, bao gồm 7 loại sổ chính:

1. Sổ tiền mặt (Mẫu số S1-HKD):

   • Mục đích: Theo dõi tình hình thu, chi, tồn quỹ tiền mặt bằng tiền Việt Nam.

   • Cách ghi: Căn cứ vào phiếu thu, phiếu chi đã lập để ghi vào sổ tiền mặt.

2. Sổ tiền gửi ngân hàng (Mẫu số S2-HKD):

   • Mục đích: Theo dõi tình hình tăng, giảm và số dư tiền gửi tại ngân hàng.

   • Cách ghi: Căn cứ vào giấy báo Nợ, giấy báo Có của ngân hàng, ủy nhiệm chi, ủy nhiệm thu, séc... để ghi vào sổ.

3. Sổ chi tiết doanh thu (Mẫu số S3-HKD):

   • Mục đích: Theo dõi chi tiết doanh thu bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ theo từng ngành nghề, lĩnh vực, mặt hàng hoặc theo yêu cầu quản lý của hộ kinh doanh.

   • Cách ghi: Căn cứ vào hóa đơn bán hàng, chứng từ thu tiền, chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt... để ghi nhận doanh thu.

4. Sổ chi tiết vật tư, công cụ, sản phẩm, hàng hóa (Mẫu số S4-HKD):

   • Mục đích: Theo dõi chi tiết tình hình nhập, xuất, tồn kho của từng loại vật tư, công cụ, sản phẩm, hàng hóa.

   • Cách ghi: Căn cứ vào phiếu nhập kho, phiếu xuất kho, hóa đơn mua hàng, hóa đơn bán hàng... để ghi vào sổ.

5. Sổ chi phí sản xuất, kinh doanh (Mẫu số S5-HKD):

   • Mục đích: Theo dõi chi tiết các khoản chi phí phát sinh phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh của hộ kinh doanh.

   • Cách ghi: Căn cứ vào phiếu chi, hóa đơn mua hàng, hợp đồng, bảng kê thanh toán... để ghi nhận các khoản chi phí như chi phí mua hàng, chi phí lương, chi phí điện nước, chi phí thuê mặt bằng...

6. Sổ phải thu khách hàng (Mẫu số S6-HKD):

   • Mục đích: Theo dõi chi tiết các khoản công nợ phải thu từ khách hàng theo từng đối tượng, từng hóa đơn hoặc hợp đồng.

   • Cách ghi: Căn cứ vào hóa đơn bán hàng, chứng từ ghi nhận công nợ, chứng từ thu tiền...

7. Sổ phải trả người bán (Mẫu số S7-HKD):

   • Mục đích: Theo dõi chi tiết các khoản công nợ phải trả cho người bán theo từng đối tượng, từng hóa đơn hoặc hợp đồng.

   • Cách ghi: Căn cứ vào hóa đơn mua hàng, chứng từ ghi nhận công nợ, chứng từ thanh toán...

Nguyên tắc mở và ghi sổ kế toán:

• Thời điểm mở sổ: Sổ kế toán phải mở vào đầu kỳ kế toán năm; đối với hộ kinh doanh mới thành lập, sổ kế toán phải mở từ ngày thành lập.

• Căn cứ ghi sổ: Phải căn cứ vào chứng từ kế toán hợp lệ để ghi sổ kế toán.

• Tính kịp thời, rõ ràng, đầy đủ, chính xác: Thông tin, số liệu ghi vào sổ kế toán phải chính xác, trung thực, đúng với chứng từ kế toán.

• Trình tự thời gian: Việc ghi sổ kế toán phải theo trình tự thời gian phát sinh của nghiệp vụ kinh tế, tài chính.

• Ghi liên tục: Sổ kế toán phải được ghi liên tục từ khi mở sổ đến khi khóa sổ.

• Không tẩy xóa, sửa chữa: Thông tin, số liệu trên sổ kế toán phải được ghi bằng bút mực; không ghi xen thêm vào phía trên hoặc phía dưới; không ghi chồng lên nhau; không ghi cách dòng; trường hợp ghi không hết trang phải gạch chéo phần không ghi; khi ghi hết trang phải cộng số liệu tổng cộng của trang và chuyển số liệu tổng cộng sang trang kế tiếp.

• Khóa sổ: Hộ kinh doanh phải khóa sổ kế toán vào cuối kỳ kế toán năm và trong các trường hợp khác theo quy định của pháp luật.

Lưu ý quan trọng: Trường hợp hộ kinh doanh có nhiều địa điểm kinh doanh khác nhau thì phải mở sổ kế toán để theo dõi chi tiết theo từng địa điểm kinh doanh.

Nghĩa Vụ Kê Khai Thuế Đối Với Hộ Kinh Doanh

Kế toán là nền tảng để thực hiện nghĩa vụ thuế. Đối với hộ kinh doanh, việc kê khai và nộp thuế là bắt buộc.

Các loại thuế chính mà hộ kinh doanh phải nộp:

• Lệ phí môn bài: Mức thu phụ thuộc vào doanh thu bình quân năm của năm trước liền kề.

  • Doanh thu trên 500 triệu đồng/năm: 1.000.000 đồng/năm.

  • Doanh thu từ 300 - 500 triệu đồng/năm: 500.000 đồng/năm.

  • Doanh thu từ 100 - 300 triệu đồng/năm: 300.000 đồng/năm.

  • Doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm: Miễn lệ phí môn bài.

• Thuế giá trị gia tăng (GTGT): Áp dụng theo phương pháp tỷ lệ % trên doanh thu đối với hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai.

• Thuế thu nhập cá nhân (TNCN): Áp dụng theo phương pháp tỷ lệ % trên doanh thu đối với hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai.

Phương pháp tính thuế và kỳ kê khai:

• Phương pháp khoán:

  • Áp dụng cho hộ kinh doanh có doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm (miễn thuế GTGT, TNCN) hoặc được cơ quan thuế ấn định mức thuế.

  • Không phải nộp tờ khai thuế định kỳ.

• Phương pháp kê khai:

  • Áp dụng cho hộ kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở lên hoặc thuộc diện bắt buộc kê khai.

  • Kỳ kê khai: Có thể theo tháng hoặc theo quý.

    • Kê khai theo tháng: Nếu doanh thu năm trước liền kề trên 50 tỷ đồng (đối với hộ kinh doanh trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ) hoặc trên 20 tỷ đồng (đối với hộ kinh doanh trong lĩnh vực sản xuất, xây dựng).

    • Kê khai theo quý: Nếu doanh thu năm trước liền kề dưới ngưỡng quy định cho kê khai theo tháng.

  • Hạn nộp tờ khai:

    • Theo tháng: Chậm nhất là ngày thứ 20 của tháng tiếp theo.

    • Theo quý: Chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng đầu quý tiếp theo.

Lưu ý: Hộ kinh doanh không phải lập Báo cáo tài chính như doanh nghiệp, nhưng việc lập sổ sách kế toán theo Thông tư 88/2021/TT-BTC là cơ sở để kê khai và nộp thuế chính xác.

Lời Khuyên Từ CÔNG TY LUẬT ACC Về Thủ Tục Kế Toán Hộ Kinh Doanh

Mặc dù quy định về kế toán cho hộ kinh doanh đã được đơn giản hóa đáng kể, nhưng việc thực hiện đúng và đầy đủ vẫn đòi hỏi sự cẩn trọng và hiểu biết nhất định. Sai sót trong quá trình này có thể dẫn đến các rủi ro về thuế, bị phạt hành chính hoặc khó khăn trong việc quản lý tài chính.

Để đảm bảo hộ kinh doanh của bạn hoạt động hiệu quả, minh bạch và tuân thủ pháp luật, CÔNG TY LUẬT ACC khuyến nghị:

1. Chủ động tìm hiểu và cập nhật quy định: Pháp luật về thuế và kế toán thường xuyên thay đổi. Việc cập nhật thông tin là rất cần thiết.

2. Ghi chép đầy đủ, chính xác: Dù ở phương pháp nộp thuế nào, việc ghi chép thu chi, chứng từ là cơ sở để quản lý và giải trình.

3. Cân nhắc sử dụng dịch vụ kế toán chuyên nghiệp: Nếu bạn không có thời gian, không am hiểu về kế toán hoặc muốn tập trung hoàn toàn vào kinh doanh, việc thuê một đơn vị cung cấp dịch vụ kế toán thuế chuyên nghiệp là giải pháp tối ưu.

CÔNG TY LUẬT ACC với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, chuyên sâu trong lĩnh vực kế toán và thuế, sẵn sàng hỗ trợ các hộ kinh doanh:

• Tư vấn miễn phí và chuyên sâu: Giải đáp mọi thắc mắc về thủ tục kế toán, thuế cho hộ kinh doanh của bạn.

• Hướng dẫn và thiết lập hệ thống kế toán ban đầu: Giúp bạn xây dựng hệ thống chứng từ, sổ sách phù hợp với quy mô và đặc thù kinh doanh.

• Cung cấp dịch vụ kế toán thuế trọn gói: Chúng tôi sẽ thay mặt bạn thực hiện toàn bộ các công việc từ lập chứng từ, ghi sổ sách, kê khai thuế định kỳ, đến tư vấn các vấn đề phát sinh và đại diện làm việc với cơ quan thuế. Điều này giúp bạn tiết kiệm thời gian, chi phí và tránh rủi ro pháp lý. Bạn có thể tham khảo chi tiết dịch vụ kế toán thuế và bảng giá dịch vụ kế toán thuế của chúng tôi.

• Hỗ trợ chuyển đổi hộ kinh doanh lên công ty: Khi hộ kinh doanh phát triển và có nhu cầu mở rộng, chúng tôi cũng cung cấp dịch vụ tư vấn và thực hiện thủ tục chuyển đổi hộ kinh doanh thành công ty (Công ty TNHH, Công ty Cổ phần) một cách nhanh chóng và hiệu quả. Tìm hiểu thêm về dịch vụ thành lập công ty và bảng giá dịch vụ thành lập doanh nghiệp.

Thông tin liên hệ CÔNG TY LUẬT ACC:

• Văn phòng Quận Tân Bình: 270-272 Cộng Hòa, P.102 Lầu 1 Tòa Nhà NK, Phường 13, Quận Tân Bình, TP.HCM

  • Giờ làm việc: 8:00 – 17:00 (8:00 AM – 5:00 PM)

• Văn phòng Huyện Củ Chi: 233 Nguyễn Thị Lắng, Ấp Phú Lợi, Xã Tân Phú Trung, Huyện Củ Chi, TP.HCM

  • Giờ làm việc: 8:00 – 17:00 (8:00 AM – 5:00 PM)

• Tổng đài tư vấn miễn phí: (028) 3811 0987 (20 line)

• Hotline: 093 883 0 883

• Email liên hệ: lshuynhcongdung@gmail.com

• Website: https://congtyaccvietnam.com/

Kết Luận

Thủ tục kế toán hộ kinh doanh là một phần không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh, đặc biệt đối với các hộ nộp thuế theo phương pháp kê khai. Việc nắm vững các quy định về chứng từ và sổ sách kế toán, cùng với việc thực hiện nghĩa vụ thuế đúng hạn, sẽ giúp hộ kinh doanh hoạt động ổn định, minh bạch và phát triển bền vững.

Nếu bạn đang là chủ hộ kinh doanh hoặc có ý định thành lập hộ kinh doanh, hãy đảm bảo mình hiểu rõ và tuân thủ các quy định này. Đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia như CÔNG TY LUẬT ACC để có một khởi đầu thuận lợi và tránh mọi rắc rối pháp lý.