Mối quan hệ trong hoạt động kinh doanh thương mại vừa mang tính xung đột vừa mang tính hợp tác. Vì vậy, khi xảy ra tranh chấp, các bên luôn tìm cách nhanh chóng để giải quyết các xung đột, mâu thuẫn này nhằm sớm đưa hoạt động kinh doanh, sản xuất của mình trở lại bình thường và ổn định. Tuy nhiên, trong thực tế, nhiều khách hàng gặp khó khăn khi lựa chọn hình thức giải quyết tranh chấp trong hoạt động thương mại phù hợp. Để giải đáp thắc mắc của quý khách hàng, Công ty Luật ACC xin đưa ra bài viết về giải quyết tranh chấp thương mại như sau.

Căn cứ pháp luật

• Luật Thương mại năm 2005;

• Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015;

• Luật Trọng tài Thương mại năm 2010;

• Nghị định 22/2017/NĐ-CP về hòa giải thương mại.

Tranh chấp thương mại là gì?

Tranh chấp là sự mâu thuẫn, xung đột giữa các chủ thể với nhau. Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Luật Thương mại năm 2005:

“Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác.”

Như vậy, tranh chấp thương mại xuất phát từ mâu thuẫn, xung đột về mặt lợi ích phát sinh từ hoạt động thương mại bởi ít nhất một bên là chủ thể kinh doanh liên quan đến hoạt động kinh doanh từ khâu đầu tư, sản xuất, mua bán, dịch vụ thương mại trên thương trường.

Đặc điểm của tranh chấp thương mại

Từ định nghĩa trên, có thể rút ra một số đặc điểm của tranh chấp thương mại như:

• Tranh chấp phát sinh từ hoạt động thương mại.

• Tranh chấp phát sinh chủ yếu giữa các thương nhân.

• Lưu ý: Tranh chấp thương mại chủ yếu phát sinh giữa các thương nhân, nhưng trong một số trường hợp nhất định, tranh chấp có thể phát sinh giữa các cá nhân không phải là thương nhân, ví dụ tranh chấp giữa các thành viên công ty với nhau liên quan đến việc thành lập công ty, hoạt động, giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia tách, chuyển đổi hình thức công ty.

Các hình thức giải quyết tranh chấp thương mại

Tùy thuộc vào từng điều kiện và hoàn cảnh, các bên tiến hành lựa chọn hình thức giải quyết tranh chấp phù hợp. Theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành, các hình thức giải quyết tranh chấp trong hoạt động kinh doanh thương mại bao gồm:

1. Thương lượng

• Đây là phương thức truyền thống và lâu đời nhất, thường là biện pháp đầu tiên được sử dụng. Nếu không thỏa thuận được, các bên mới chuyển sang các biện pháp khác.

• Các bên tự nguyện bàn bạc, thỏa thuận, tự dàn xếp, tháo gỡ những bất đồng phát sinh để loại bỏ tranh chấp mà không cần sự trợ giúp hay phán quyết của bất kỳ bên thứ ba nào.

• Ưu điểm:

  • Đơn giản, bảo vệ được bí mật kinh doanh.

  • Tăng cường sự hiểu biết giữa các bên.

  • Không tốn kém, không bị ràng buộc bởi bất kỳ thủ tục pháp lý nào.

• Hạn chế: Kết quả thương lượng không được đảm bảo bằng cưỡng chế nhà nước, phụ thuộc vào sự tự nguyện thi hành của các bên và đòi hỏi các bên phải có thiện chí.

2. Hòa giải

• Hòa giải là hình thức giải quyết tranh chấp giữa các bên thông qua một cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân được các bên thỏa thuận chọn làm trung gian hòa giải.

• Đặc trưng: Sử dụng bên thứ ba làm trung gian hòa giải. Bên thứ ba phải có uy tín với cả hai bên, có kinh nghiệm và kiến thức về lĩnh vực hòa giải, đồng thời áp dụng các biện pháp, phương pháp, cách thức hòa giải phù hợp.

• Người trung gian hòa giải chỉ hỗ trợ, giúp các bên tìm ra giải pháp tốt nhất để giải quyết tranh chấp.

• Ưu điểm:

  • Các bên không chịu sự chi phối của bất kỳ trình tự tố tụng pháp luật nào.

  • Thủ tục hòa giải đơn giản, linh hoạt, nhanh chóng và tiết kiệm chi phí.

• Hạn chế: Kết quả hòa giải không bắt buộc các bên phải thực hiện, phụ thuộc vào sự tự nguyện. Tuy nhiên, kết quả hòa giải có thể trở thành bắt buộc nếu được Tòa án công nhận (Điều 419 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015).

3. Tòa án

• Tòa án là hình thức giải quyết tranh chấp do cơ quan tài phán nhà nước thực hiện nhân danh quyền lực nhà nước, được tiến hành theo trình tự, thủ tục nghiêm ngặt, chặt chẽ của pháp luật tố tụng.

• Theo Điều 30 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, các tranh chấp về kinh doanh, thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án bao gồm:

  • Tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại giữa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đều có mục đích lợi nhuận.

  • Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ giữa cá nhân, tổ chức với nhau và đều có mục đích lợi nhuận.

  • Tranh chấp giữa người chưa phải là thành viên công ty nhưng có giao dịch về chuyển nhượng phần vốn góp với công ty, thành viên công ty.

  • Tranh chấp giữa công ty với các thành viên của công ty; tranh chấp giữa công ty với người quản lý trong công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc thành viên Hội đồng quản trị, giám đốc, tổng giám đốc trong công ty cổ phần, giữa các thành viên của công ty với nhau liên quan đến việc thành lập công ty, hoạt động, giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, bàn giao tài sản của công ty, chuyển đổi hình thức tổ chức của công ty.

  • Các tranh chấp khác về kinh doanh, thương mại, trừ trường hợp thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan, tổ chức khác theo quy định của pháp luật.

• Kết quả: Tòa án đưa ra bản án có giá trị pháp lý bắt buộc với các bên đương sự. Nếu các đương sự không tự nguyện thi hành, bản án sẽ được bảo đảm thi hành bằng sức mạnh cưỡng chế nhà nước.

• Đặc điểm: Giải quyết tranh chấp tại tòa phải tuân thủ các thủ tục nghiêm ngặt do luật tố tụng quy định và có thể phải trải qua nhiều giai đoạn xét xử như sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm.

4. Trọng tài thương mại

• Bản chất của trọng tài thương mại:

  • Về hình thức giải quyết tranh chấp: Trọng tài là hình thức giải quyết tranh chấp ngoài thủ tục tư pháp, do các bên có tranh chấp lựa chọn thông qua hoạt động của trọng tài viên.

  • Về cơ quan tổ chức: Trọng tài thương mại là một tổ chức phi chính phủ, hoạt động với tư cách là một tổ chức nghề nghiệp, do các trọng tài viên thành lập để giải quyết các tranh chấp thương mại.

• Các hình thức trọng tài thương mại:

  • Trọng tài thường trực: Là các trung tâm trọng tài hoạt động lâu dài.

  • Trọng tài vụ việc: Được thành lập để giải quyết một vụ tranh chấp cụ thể và chấm dứt tồn tại sau khi giải quyết xong vụ tranh chấp đó.

• Mỗi trung tâm trọng tài có điều lệ riêng, danh sách trọng tài viên, và đặc biệt là quy tắc tố tụng riêng, được xây dựng dựa trên đặc thù của từng trung tâm.

• Các nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài:

  • Nguyên tắc thỏa thuận trọng tài: Thỏa thuận trọng tài là sự thỏa thuận giữa các bên về việc giải quyết bằng trọng tài các vụ tranh chấp có thể phát sinh hoặc đã phát sinh trong hoạt động thương mại. Thỏa thuận này có thể được lập trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp.

  • Nguyên tắc trọng tài độc lập, vô tư, khách quan.

  • Nguyên tắc trọng tài phải căn cứ vào pháp luật.

  • Tôn trọng sự thỏa thuận của các bên.

  • Nguyên tắc giải quyết một lần: Phán quyết trọng tài có giá trị trung thẩm, không bị kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm như bản án sơ thẩm của tòa án, và không có thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm.

Các hình thức giải quyết tranh chấp thương mại có yếu tố nước ngoài

Tranh chấp thương mại có yếu tố nước ngoài là tranh chấp thương mại có ít nhất một trong ba yếu tố nước ngoài sau:

• Yếu tố nước ngoài về mặt chủ thể: Một bên hoặc các bên quan hệ có quốc tịch hoặc nơi cư trú ở nước ngoài (đối với pháp nhân – nơi có trụ sở ở nước ngoài).

• Yếu tố nước ngoài về mặt khách thể: Tài sản đối tượng của quan hệ ở nước ngoài.

• Yếu tố nước ngoài về mặt sự kiện pháp lý: Sự kiện pháp lý làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quan hệ xảy ra ở nước ngoài.

Về cơ bản, việc giải quyết tranh chấp có yếu tố nước ngoài được tiến hành tương tự như giải quyết tranh chấp thông thường, nhưng cần lưu ý về thẩm quyền của tòa án trong giải quyết các tranh chấp thương mại có yếu tố nước ngoài:

• Điều 469 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 quy định thẩm quyền chung của Tòa án Nhân dân Việt Nam đối với các trường hợp giải quyết vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài.

• Tòa án Nhân dân cấp tỉnh là cơ quan có thẩm quyền giải quyết các tranh chấp thương mại có yếu tố nước ngoài theo quy định của pháp luật.

• Trọng tài thương mại quốc tế là phương thức ngày càng phổ biến trong giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại có yếu tố nước ngoài. Các quy định về nội dung và thủ tục giải quyết tranh chấp bằng hình thức trọng tài được thực hiện dựa trên thỏa thuận của các bên, và tính khả thi của phán quyết trọng tài phụ thuộc phần lớn vào pháp luật nơi giải quyết tranh chấp và nơi thi hành phán quyết trọng tài trên cơ sở Công ước New York 1958.

Dịch vụ giải quyết tranh chấp thương mại của Công ty Luật ACC

• Tư vấn, tìm cơ sở pháp lý, đưa ra hướng giải quyết tranh chấp hợp đồng, giao dịch thương mại.

• Đại diện khách hàng tham gia thương lượng, hòa giải tranh chấp hợp đồng thương mại, giao dịch thương mại.

• Đại diện khách hàng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp tại cơ quan Tòa án, Trọng tài trong quá trình giải quyết tranh chấp thương mại.

Quý khách hàng có nhu cầu tư vấn pháp luật về giải quyết tranh chấp thương mại hoặc các vấn đề liên quan đến thành lập công ty và kế toán thuế, xin vui lòng liên hệ Công ty Luật ACC để được hỗ trợ nhanh và hiệu quả nhất. Quý khách hàng có thể tham khảo thêm thông tin về bảng giá dịch vụ thành lập doanh nghiệp và bảng giá dịch vụ kế toán thuế để biết thêm chi tiết.

CÔNG TY LUẬT ACC

VĂN PHÒNG QUẬN TÂN BÌNH
270-272 Cộng Hòa, P.102 Lầu 1 Tòa Nhà NK, Phường 13, Quận Tân Bình, TP.HCM
Giờ làm việc: 8:00 – 17:00 (8:00AM – 5:00 PM)

VĂN PHÒNG HUYỆN CỦ CHI
233 Nguyễn Thị Lắng, Ấp Phú Lợi, Xã Tân Phú Trung, Huyện Củ Chi, TP.HCM
Giờ làm việc: 8:00 – 17:00 (8:00AM – 5:00 PM)

Tổng đài – Hotline – Email
Tổng đài tư vấn miễn phí: (028) 3811 0987 (20 line)
Hotline: 093 883 0 883
Email liên hệ: lshuynhcongdung@gmail.com
Website: https://congtyaccvietnam.com/